Różnice między językiem angielskim brytyjskim a amerykańskim

A zatem, jakie są różnice pomiędzy językiem angielskim brytyjskim a amerykańskim? Czym różni się akcent amerykański od akcentu brytyjskiego? Jak różni się słownictwo i pisownia, wymowa i gramatyka? Nie przestawaj czytać, a na pewno się dowiesz.

Czym różni się brytyjski angielski od amerykańskiego w kwestii artykulacji?

Jedną z bardziej wyrazistych różnic jest różnica w wymowie dźwięku r. W brytyjskiej odmianie języka angielskiego, w standardowej brytyjskiej wymowie – RP – Received Pronunciation, dźwięk r jest często stłumiony, szczególnie na końcu wyrazów (tak zwane r-dropping).

Car  /ˈkɑː/

Father /ˈfɑ:ðə/

Letter /ˈlɛtə/

Akcent amerykański, natomiast charakteryzuje wyraziste r (r-retaining). Nie jest to jednak nasze polskie r. Do poprawnej wymowy amerykańskiego dźwięku używamy głównie środkowej części języka, który powinien być lekko zaokrąglony oraz uniesiony w kierunku podniebienia, a jednocześnie nie powinien go dotykać.

Car  /ˈkɑːr/

Father /ˈfɑðər/

Letter /ˈlɛtər/

Warto jednak podkreślić, że w Stanach Zjednoczonych występują rozmaite dialekty języka, a wymowa r znacznie różni się w zależności od obszaru. Na przykład na zachodnim wybrzeżu będzie bardziej zbliżona do tej brytyjskiej.

Wymowa r to jedna z najbardziej charakterystycznych różnic pomiędzy angielskim używanym w USA i UK. Inną różnicą w wymowie jest długość samogłosek. Podczas gdy brytyjski angielski ma tendencję do wydłużania niektórych samogłosek, amerykański angielski na ogół będzie je skracał. Dla zobrazowania, podczas gdy w wymowie brytyjskiej powiemy /tri:/ (tree), /ni:d/ (need), /ʃu:/ (shoe), w Stanach Zjednoczonych częściej usłyszymy: /tri/, /nid/, /ʃu/.

Pozostałe różnice pomiędzy wymową dotyczą między innymi artykulacji dźwięku /t/, która w brytyjskiej wymowie po samogłosce i przed spółgłoską jest zazwyczaj miękka, a w amerykańskim może być twardsza.

Jeśli masz ochotę posłuchać więcej na temat różnic w angielszczyźnie i posłuchać odmiennych akcentów, zapraszam do podcastu „Ten sam język, a jakby inny?”, a więcej w temacie wymowy języka angielskiego dowiesz się podcastu „Akcenty, dialekty i Peaky Blinders”.

Różnice pomiędzy angielskim amerykańskim i brytyjskim – intonacja

Różnica między intonacją w brytyjskim i amerykańskim polega głównie na zmienności tonacji w zdaniu. Zastanawiasz się, co sprawia, że język brytyjski charakteryzuje się dużą melodyjnością? Akcenty są bardziej wyraziste, elastyczne, intonacja w pytaniach jest mocno wznosząca, język często odzwierciedla emocje mówiącego. Akcent amerykański cechuje większe wyważenie. Intonacja również może charakteryzować się pewną dynamiką, będzie jednak zdecydowanie mniej zmienna.

Różnice pomiędzy pisownią brytyjską i amerykańską

Istnieje wiele różnic w pisowni, które możemy uznać za charakterystyczne dla jednego bądź drugiego dialektu.

colour vs color – our vs or

Brytyjski angielski zazwyczaj używa formy kończącej się na our: colour, favour, honour. W odmianie amerykańskiej będą to kolejno: color, favor, honor.

apologize vs apologise – ize vs ise lub analyse vs analyze

Amerykański angielski częściej używa formy kończącej się na ize: realize, organize, recognize. Różnice pisowni w brytyjskim polegają na zmianie z na s: realise, organise, recognise.

center vs centre – er vs re

Tam, gdzie Amerykanin powie center, meter, theater, Brytyjczyk użyje formy centre, metre, theatre.

traveller vs traveler – podwójne spółgłoski

Zapis brytyjski charakteryzuje się użyciem podwójnych spółgłosek w niektórych słowach: traveller, enrollment, modelling. Zapis amerykański w tych samych wyrazach będzie bardziej oszczędny w środkach: traveler, enrolment, modeling.

licence vs license – ence vs ense

Pisownia brytyjska użyje formy kończącej się na ence: defence, pretence. Pisownia amerykańska natomiast pozwala jedynie na formę: ense: defense, pretense.

dialogue vs dialoge – ogue vs og

Tam, gdzie Brytyjczyk rozszerzy słowo o dodatkowe litery: dialogue, prologue, catalogue, Amerykanin po raz kolejny będzie bardziej oszczędny w środkach: dialog, monolog, catalog.

Jak widzicie różnice pisowni niektórych słów w amerykańskim i brytyjskim są widoczne, ale też łatwe do rozpoznania, sklasyfikowania i przypasowania do pewnej reguły.

Brytyjski vs amerykański – jakie są różnice językowe?

Słownictwo brytyjskie i amerykańskie jest do siebie niezwykle zbliżone. Widoczne są jednak pewne różnice, które warto zapamiętać, jeśli chcemy uniknąć nieporozumień.

Jednym z przykładów może być słowo pavement, które w amerykańskiej odmianie języka angielskiego oznacza wybrukowaną, utwardzoną powierzchnię. W Wielkiej Brytanii oznacza chodnik. Z kolei w amerykańskim słowo chodnik to po prostu sidewalk.

Podobnie powinniśmy uważać na słowo chips, które w amerykańskim oznacza chipsy, (UK: crisps), natomiast amerykańskie fries (frytki) to właśnie brytyjskie chips (jak w niezwykle popularnym daniu fish and chips).

Słownictwo używane do opisu części samochodu również się różni. Podczas gdy w amerykańskiej odmianie języka angielskiego bagażnik to trunk, a maska to hood. W Wielkiej Brytanii użyjemy odpowiednio boot oraz bonnet. w USA samochodem wyjedziemy na highway/freeway (autostrada), w UK dołączymy do ruchu na motorway.

Czym jeszcze brytyjski różni się od amerykańskiego jeśli chodzi o słownictwo? W Stanach Zjednoczonych pojedziemy na vacation, w Wielkiej Brytanii udamy się na holiday. Jeśli rozchorujemy się w Nowym Jorku, to w poszukiwaniu leków udamy się do drugstore/ pharmacy, być może będzie tam kolejka (line). W Londynie natomiast pójdziemy do chemist i poczekamy w queue.

W Stanach Zjednoczonych powiemy: pacifier na smoczek, stroller na wózek, diaper na pieluche, pet peeve na coś co nas drażni. Brytyjczyk zastąpi te słówka odpowiednio: dummy, pusher, nappy, hate peeve.

Takich słów jest znacznie więcej, jednak precyzyjne określenie ich ilości nie jest łatwe. Trzeba pamiętać, że różnice mogą wynikać z przeróżnych czynników. Jednym z nich są zmiany językowe. Język to dynamiczny twór, żywy organizm, który ewoluuje wraz ze zmianami dookoła nas, postępem technologicznym, wpływami kulturowymi. W języku pojawiają się określenia, idiomy i wyrażenia slangowe mocno związane z pop kulturą i ściśle skorelowane ze środowiskiem.

A zatem jeśli chcemy biegle mówić po angielsku warto pamiętać, że nie da się traktować języka w oderwaniu od kultury. Jeśli chcecie więcej poczytać o wpływie kultury na język, w szczególności idiomy, zachęcam was do przeczytania tego artykułu „Idiomy w języku angielskim”, a także do wysłuchania podcastu „Angielskie i amerykańskie idiomy”.

Gramatyka angielska w UK i USA

Podczas gdy akcent brytyjski i amerykański znacznie się od siebie różnią, słownictwo i pisownia również mają swoje różne warianty, gramatyka w zarówno jednym, jak i drugim przypadku jest do siebie niezwykle zbliżona. Można jednak zauważyć pewne różnice.

Gramatyka w brytyjskiej odmianie języka angielskiego od amerykańskiej różni się między innymi tym, że dozwala na częstsze użycie czasu Present Perfect. Tam gdzie Brytyjczyk powie: „I have just seen a ghost!”, Amerykanin z dużą dozą prawdopodobieństwa wykrzyknie po prostu: „I just saw a ghost!”

Tam, gdzie Wyspiarz powie have got (I’ve got a dog), Amerykanin użyje po prostu formy have (I have a dog). Angielski na Wyspach dopuszcza użycie zarówno liczby mnogiej, jak i pojedynczej z rzeczownikami zbiorowymi (collective nouns) w zależności od kontekstu. W USA będzie to częściej liczba pojedyncza. Pozostałe różnice w gramatyce języka mogą także dotyczyć niektórych przyimków (USA – on the weekend, UK – at the weekend), interpunkcji – w Wielkiej Brytanii częściej używa się pojedynczych cudzysłowów.

A różnic jest więcej…

W powyższym artykule poruszyliśmy takie tematy, jak intonacja, wymowa i gramatyka, słownictwo i pisownia. Warto pamiętać, że istnieje jeszcze wiele aspektów wartych uwagi, takich jak różnice kulturowe i historyczne, które determinują język i poszczególne idiomy, formy grzecznościowe (Brytyjczycy mają tendencję do stosowania bardziej formalnych wyrażeń), rozmaite dialekty, a nawet tematy poruszane podczas small talków. Jest to jednak temat na osobny artykuł. Tymczasem mam nadzieję, że powyższy tekst był dla was ciekawy i informacyjny!