Dlaczego nauka języka angielskiego w szkole jest nieskuteczna?

Nie masz zdolności językowych? To mit! 

Przyjrzyjmy się polskim realiom. Język angielski wprowadzono do szkół po 1989 roku, więc praktykujemy jego naukę od ponad 30 lat. Niestety efekty tej edukacji nie przekładają się na zdolność komunikacji, ponieważ statystycznie potrzebujemy aż 9 lat nauki w szkole, aby osiągnąć biegłość na poziomie podstawowym lub średnio-zaawansowanym. Co więcej, znaczna część absolwentów szkół ponadpodstawowych nie jest w stanie przeprowadzić swobodnej rozmowy w oparciu o podstawowe angielskie słownictwo. Jednocześnie wiele szkół językowych pozwala uzyskać podobny efekt w przeciągu 1 roku lub 2 lat i to wśród osób aktywnych zawodowo, prowadzących własne firmy i mających mniej czasu na przyswajanie wiedzy niż uczniowie szkół podstawowych i ponadpodstawowych.

Jasne jest, że problemem nie jest brak zdolności językowych czy wiek słuchacza. Zawinił system, który nie zaoferował uczniom odpowiednich narzędzi, motywacji i praktyki. O mechanizmach i powodach, dla których wciąż nie udaje nam się nauczyć języka możesz także posłuchać w podcaście World of English. Całość po angielsku.   

Nauka języka angielskiego w szkole stała się przedmiotem, a nie umiejętnością, którą trzeba zdobyć

Wyobraź sobie, że podstawy nauki języka angielskiego, które przyswajamy w trakcie edukacji szkolnej zostały opracowane kilka wieków temu. Tak! Stworzono wtedy system nauki opierający się na szczegółowym poznaniu gramatyki języka obcego np. łaciny, niemieckiego czy angielskiego i tłumaczeniu na nie rodzimych tekstów. Jego podstawowym celem jest perfekcyjna znajomość prawideł rządzących każdym z języków obcych z niemal matematyczną precyzją. Próba nauki każdego z nich stała się formą przedmiotu, który należy wkuć na pamięć i zaliczyć podczas testu. Brzmi znajomo? 

Tak wygląda nauka języka w większości szkół do dziś. Podobnych niepowodzeń doświadczają Włosi, Niemcy i Francuzi. We wszystkich z tych krajów uczniowie za bardzo skupiają się na poznawaniu języka od gramatycznej strony, czego efektem jest to, że nauka języka angielskiego w szkole jest nieskuteczna. Jednocześnie przyswajają słownictwo, które przy niewielkiej liczbie godzin przeznaczonych na praktykę z czasem zanika.  A tymczasem wystarczy poznać kilka skutecznych metod zapamiętywania słów, dostosować tempo nauki do indywidualnych potrzeb i gotowe.  

Słuchacz a praktykant 

Wiemy już, że nauka języka angielskiego w polskich szkołach opiera się głównie na słuchaniu i ćwiczeniu zdobytych informacji w formie testów pisemnych. Wydaje się przez to, że jego nauka jest żmudna, bo zawiłości gramatyczne potrafią przyprawić każdego o zawrót głowy. Dotyczy to także osób, którym pomagamy uczyć się języka angielskiego w SPIKKEO. Trafiają do nas osoby, które zakończyły proces edukacji, a w przeszłości zdobywały na testach wysokie oceny. Dlaczego dziś mają trudności w komunikacji? Zaliczenie testu wcale nie oznaczało, że będą potrafili posłużyć się językiem w praktyce. I oczywiście, żeby poznać język obcy trzeba wiedzieć, jak jest zbudowany, ale znacznie wygodniejszą techniką jest uczenie się poprzez naturalne mechanizmy jego poznawania, czyli wzorce mowy, które później można doskonalić wiedzą teoretyczną. 

Słuchacza powinien zastąpić praktykant i potwierdzone jest to w krajach, dla których język angielski jako obcy jest na nieporównywalnie wyższym poziomie. Uczniowie praktykują mówienie, mają znacznie więcej godzin lekcyjnych, które opierają się na zdobywaniu sprawności w komunikacji, a uzyskane umiejętności uzupełniają wiedzą gramatyczną. To się sprawdza!

Nauka języka angielskiego w szkole jest nieskuteczna, bo nie jest dostosowana do potrzeb młodych ludzi

Jeśli wspominasz język angielski w szkole jako zajęcia mało atrakcyjne, pełne trudnych zagadnień i złudzeń, że wypełnianie ćwiczeń da Ci narzędzia do pisania i mówienia, nie jesteś w odosobnieniu. Doświadczyli tego niemal wszyscy. Chcemy podkreślić, że nie jest to wina lektorów, którzy niejednokrotnie z pełnią pasji podchodzą do uczenia języka. Niestety ogranicza ich konieczność realizowania wspomnianego wcześniej programu, który nie powstał w oparciu o naturalne mechanizmy przyswajania języka. Nauczyciele mają też ograniczenia wynikające z narzuconej liczby godzin lekcyjnych, które są niewystarczające do jednoczesnego opracowania materiału gramatycznego i poprawiania zręczności językowej wśród młodzieży. Każdy z tych problemów działa demotywująco. Nie tylko na lektora, ale również na uczniów, którzy w języku angielskim nie widzą nic atrakcyjnego. I pomimo wysokiej świadomości, że umiejętność mówienia w językach obcych jest ważna, zajęcia stają się nudne, nie zachęcają do podejmowania inicjatyw i zniechęcają do dalszej pracy z językiem. 

Polska szkoła bez tabu

Wspomnieliśmy wcześniej, że kraje, które zmieniły system nauczania z przestarzałego uczenia pamięciowego na rzecz rozwoju kompetencji językowych młodzieży znacznie lepiej uczą języków obcych. Prym od wielu lat w Europie wiedzie Finlandia i Dania, których system nauczania skoncentrowany jest na uczniu – wspiera jego naturalne potrzeby, zdolności i przede wszystkim ogranicza testy do niezbędnego minimum. Tak właśnie powinna wyglądać nauka języka angielskiego w szkole. 

Niestety w takim porównaniu polska szkoła nie prezentuje się najlepiej. Przepełnione klasy uniemożliwiają nauczycielom języków obcych poświęcenie wystarczającej ilości czasu na każdego z uczniów. Ten brak indywidualnego podejścia skutkuje nierównościami. Uczniowie, którzy wolniej przyswajają język angielski lub potrzebują większej uwagi ze strony lektora, nie są w stanie w samodzielny sposób nadrobić braków. Powoduje to powiększający się problem w komunikacji w języku obcym, zniechęcenie do przedmiotu i przekonanie, że zdolności językowe są najważniejszym czynnikiem w nauce. Tworzy się błędne koło – im mniej potrafimy, tym mniej próbujemy się komunikować, a im mniej się komunikujemy, mniej ćwiczymy, tym mniej efektywnie rozwijamy nasze umiejętności.

Do tej listy możemy dodać strach! Strach przed nauczycielem, przed lekcją, przed testem, przed złą oceną, przed mówieniem. Dlaczego uczniowie tak bardzo boją się mówić? Bo w trakcie edukacji wmówiono im, że najważniejsza jest poprawność. Jeśli nie mówisz poprawnie gramatycznie, lepiej nie mów nic. Przy nauce języków obcych to przepis na katastrofę, a bez kompetentnego lektora, który ma świadomość wrażliwości młodych ludzi, który potrafi uatrakcyjnić zajęcia, nie wprowadza złych nawyków językowych i pielęgnuje improwizację w mówieniu, nauka języka angielskiego w szkole jest nieskuteczna. 

Jeśli myślisz, że to wszystko, co może zniszczyć naukę języka angielskiego w szkole, to pomyśl o restartach. Większość uczniów przechodząc kolejne etapy edukacji zaczyna naukę języka angielskiego znów od podstaw. Przyczyn jest kilka: brak pewności siebie, brak zdolności komunikacyjnych oraz złudzenie, że nowy lektor podejdzie do nauki języka z inną energią, która pozwoli uzupełnić wcześniejsze braki. To sprawia, że klas rozpoczynających naukę od zera jest więcej niż klas dla uczniów zaawansowanych. Ten sam program, ten sam styl nauki i te same błędy pojawiają się od szkoły podstawowej aż po szkolnictwo wyższe. Chyba nikogo nie dziwi już fakt, że nauka podstaw języka zajmuje 9 lat.

Porażka w nauce języków obcych jest dotkliwa dla wszystkich bez względu na wiek czy wykształcenie. Pamiętaj, że masz inne możliwości. Wśród nich jest nauka w szkołach językowych z wykwalifikowanymi lektorami, którzy uczą języka nowoczesnymi technikami. Masz możliwość skorzystania z bezpłatnej wiedzy w internecie np. podcastów, które przybliżają zagadnienia językowe i wiele więcej. Nauka języka angielskiego może być przyjemna i skuteczna. 

Jeśli chcesz sprawdzić, jak to robimy, zapisz się na bezpłatną lekcję. Już po pierwszej godzinie poczujesz, że ma to sens.